Lange Termijn

Complimentair maar buiten deze petitie

Deze petitie laat onverlet om ook een tweetal aanbevelingen van de Staatscommissie Parlementair Stelsel (Staatscommissie parlementair stelsel | Parlement | Rijksoverheid.nl uit 2018) op te volgen. De ene is de herinvoering van de mogelijkheid van lijstencombinaties (eerder afgeschaft) waardoor grotere politieke blokken voordeel behalen bij de restzetelverdeling. Ook daarmee wordt versplintering ietsje beperkt. (Her) invoering vergt -net als de kiesdrempel, enkel een aanpassing van de Kieswet (en geen Grondwetsherziening). Een andere is de verhoging van de waarborgsom bij deelname aan Kamerverkiezingen verhoogd, van 11.250 naar bijvoorbeeld 36.000 euro, en de verhoging van het aantal benodigde ondersteuningsverklaringen voor deelname aan de Kamerverkiezingen verhoogd moeten worden van 580 naar bijvoorbeeld 1200.

De langere termijn

Voor de langere termijn zou ook een aanpassing van de Grondwet kunnen worden overwogen om ook jonge burgers van 16-18 jaar kiesrecht toe te kennen, en daarmee de lange termijn sterker door te laten klinken in de politieke arena. Ook zou uitbreiding van het aantal Kamerleden naar bijvoorbeeld 200, en hun ondersteuning kunnen helpen om meer capaciteit voor het parlementaire handwerk en controle van de uitvoerende macht te realiseren. Maar dan alleen als eerst de kiesdrempel is verhoogd.

Verlaging van de leeftijdsdrempel

De leeftijdsdrempel om te mogen stemmen bij verkiezingen is nu 18 jaar om te kiezen én verkozen te worden. De leeftijdsdrempel was vroeger 21. Is 18 nog van deze tijd. In Griekenland, enkele Duitse deelstaten, Oostenrijk, België, Estland, Wales, Schotland en Malta kunnen jongeren al vanaf hun zestiende naar de stembus. Deze landen hebben allemaal regelingen voor volledig of gedeeltelijk – bijvoorbeeld lokaal of regionaal – passief en actief kiesrecht.[1] Het aandeel jongeren in het electoraat is nu nog beperkt, maar ook hun opkomst is laag, met slechts 66 procent van de 18- tot 25-jarigen, tegenover 89 procent van de 65-plussers. Hoe jonger je in aanraking komt met verkiezingen, hoe vaker je gestemd hebt, hoe waarschijnlijker het is dat je dat opnieuw doet.[2] Volgens UvA-hoogleraar Sarah de Lange heeft in Oostenrijk, Malta en een aantal Zuid-Amerikaanse landen verlaging van de stemgerechtigde leeftijd een positief effect gehad op de opkomst van jongeren. Gezien de impact van deze leeftijdsgroep op de verkiezingsuitslag, dwingt het de oudere garde van verkiesbare en verkozen politici meer rekening te houden met de stem van jongere generaties.[3] Ook versterkt dit het vertrouwen van hen in de politiek, aangezien jongeren overduidelijk anders stemmen dan ouderen.

Uitbreiding van het aantal Kamerleden en hun ondersteuning

Een andere hervorming die een Grondwetswijziging vergt, is de uitbreiding van het aantal (Tweede) Kamerleden om zo, in combinatie met een hogere kiesdrempel, de parlementaire slagkracht van Kamerleden en fracties en hun grip op beleidsvorming te vergroten. Dit betekent meer tijd en capaciteit voor het parlementaire handwerk (impact assessment juist voor de lange termijn, deelname aan compactere, commissievergaderingen), controle van de uitvoerende macht en minder waan van de dag. Een betere ondersteuning van Kamerleden zou de kennis-van Kamerleden kunnen verbeteren. Dat is volgens ons belangrijk bij een fractie van een zodanige omvang dat die de geboden kennis ook kan absorberen en managen ten behoeve van politieke besluitvorming. Alleen bij een hogere kiesdrempel zal dit werken.